Wyszukaj w słowniku

BY spójnik wprowadzający zdanie podrzędne, najczęściej okolicznikowe celu, czyli takie, które wskazuje na cel czynności, o której mowa w zdaniu nadrzędnym.

UWAGA: Spójnik ten ma charakter książkowy, odpowiada mu znaczeniowo bardziej potoczne żeby. Spójnik ten bardzo często wprowadza też zdania podrzędne zależne od wyrazów wyrażających wolę, propozycję, konieczność lub możliwość czy czyjąś opinię, np. Chciała, by wszyscy się o tym dowiedzieli. To chyba niemożliwe, by ona kłamała. Nie przypuszczam, by wynikało to ze złej woli. Po spójniku by nie stosujemy form trybu przypuszczającego: Popr. Chcę, by dziś wszyscy do mnie przyszli. (nie: ! Chcę, by dziś wszyscy do mnie przyszliby. by mógłby). Końcówki osobowe są bezpośrednio przyłączane do spójnika by, a nie do formy osobowej czasownika: popr. Prosiła, byśmy o tym nie zapomnieli. Niepopr. ! Prosiła, by o tym nie zapomnieliśmy. Jeżeli zdanie główne i zdanie podrzędne, które rozpoczyna spójnik by, mają ten sam podmiot, to w zdaniu podrzędnym wystąpi bezokolicznik, np. Muszę jeść, by mieć siłę. Wrócił z wyprawy, by wkrótce wyruszyć na następną. jeżeli natomiast w zdaniu podrzędnym wprowadzonym przez spójnik by występuje podmiot inny niż w zdaniu głównym, to wówczas orzeczenie w zdaniu podrzędnym występuje w czasie przeszłym, a do spójnika przyłącza się końcówki osobowe, np. Zrób to dobrze, byśmy nie musieli się ciebie wstydzić.