Wyszukaj w słowniku

DRZEĆ czas. ndk. (nie: !darć, !drzyć; wymowa: d-żeć albo dż-żeć, nie: dżeć).

Odm.: Ten czasownik sprawia dużo kłopotów w odmianie ze względu na oboczności tematu w czasie teraźniejszym i przeszłym. W czasie ter. odmienia się następująco: 1 os. lp. drę (nie: !drzę), 2 os.lp. drzesz, 3 os. lp. drze (nie: !drzy), 1 os. lmn. drzemy, 2. os. lmn. drzecie, 3 os. lmn. drą (nie: !drzą). Tylko w 1 os. lp. i 3 os. lmn. występuje spółgłoska r, w pozostałych ż oznaczana w piśmie przez rz. Od tematu vzasu ter. tworzony jest też rozkaźnik: drzyj, drzyjcie. W czasie przeszłym natomiast występuje inna postać tematu dar-, por. w lp. formy męskie: darłem, darłeś, darł, żeńskie: darłam, darłaś, darła, nijakie: darło; w lmn.: formy mos. darliśmy, darliście, darli, nmos. darłyśmy, darłyście, darły. Od tej postaci temau tworzy się też tryb przypuszczający: w lp. formy męskie: darłbym, darłbyś, darłby, żeńskie: darłabym, darłabyś, darłaby, nijakie: darłoby; w lmn.: formy mos. darlibyśmy, darlibyście, darliby, nmos. darłybyśmy, darłybyście, darłyby. Podobnie jest w czasie przyszłym złożonym, jeżeli drugą część stanowi dawny imiesłów, np. będę darł, będę darła, będziesz darł(a), będzie darł, darła, darło, będziemy darli, darły itd. Można też tworzyć ten czas przyszły z bezokolicznikiem, np. będę drzeć, będziesz drzeć itd. Poprawna forma bezokolicznika drzeć często jest zastępowana formą !darć niezgodną z normą ogólnopolską. Ponieważ jest to czasownik niedokonany, nie tworzymy od niego imiesłowu uprzedniego (nie ma formy !darłszy), tylko imiesłów współczesny drąc i imiesłowy przymiotnikowe: czynny: w lp. m. drący, ż. drąca, n. drące; w lmn. mos. drący, nmos. drące; bierny: w lp. m. darty, ż. darta, n. darte; w lmn. mos. darci, nmos. darte. Przykłady: zobaczyłam chłopca drącego jakieś zapisane kartki. Strzępy dartych kartek fruwały dookoła. Tak samo odmieniają się czasowniki pochodne od drzeć z przedrostkami do-, na-, nad-, ob-, od-, po-, prze-, roz-, wy-, za-, z-, np. dodrzeć, nadrzeć, nadedrzeć, obedrzeć, odedrzeć, podrzeć, przedrzeć, rozedrzeć, wydrzeć, zadrzeć, zedrzeć oraz wszystkie czasowniki, które w czasie przeszłym kończą się na -arł(a), -arli / -arły, np. przeć, odeprzeć, oprzeć, poprzeć, przyprzeć, trzeć, dotrzeć, natrzeć, przytrzeć, potrzeć, przetrzeć, utrzeć, zatrzeć, wetrzeć, wytrzeć, zetrzeć, umrzeć, obumrzeć, przymrzeć, wymrzeć, przywrzeć, wywrzeć, zawrzeć.